نظریه و ماهیّت درمان فراشناختی:
افکار مهمّ نیستند، امّا پاسخ شما به این افکار مهمّ‌اند.
درمان فراشناختی(Metacognition) پیشرفت جدیدی در درک علل مشکلات بهداشت روانی و درمان آن‌ها است. این رویکرد براساس نظریه‌ي بنیادی کارکرد اجرایی خود نظم‌بخش (ولز و ماتیوس، 1994، 1996؛ ولز ، 2000) استوار است.
درمان فراشناختی (MCT) بر این اصل استوار است که فراشناخت برای درک نحوه‌ی عملکرد شناخت و نحوه‌ی تولید تجربه‌های هشیارانه‌ی ما درباره‌ی خودمان و جهان اطرافمان بسیار مهمّ است.
از این بیمار پرسیدم: «مهمّ‌ترین چیزی که در جریان درمان فراشناختی افسردگی آموختید، چیست؟» او پاسخ داد: «مشکل اصلی من این نیست که افکار منفی درباره‌ی خودم دارم، مشکل اصلی نحوه‌ی پاسخ‌دهی من به این افکار است، دریافتم که عملکرد من مانند ریختن بنزین روی آتش است. من قبلاً متوجّه این فرایند نبودم.» این بیمار متوجّه شد که پاسخ‌هایش به افکار منفی خود، ناخواسته به شکل‌گیری سبک تفکّر ناسازگارانه‌ای منجر شده بود که خود انگاره‌ی منفی او را تقویت می‌کرد. در ادامه‌ی همین فصل به ماهیّت این فرایند خواهیم پرداخت.
مداخلات درمان فراشناختی:
MCT درمانی است که محدود به زمان است، جلسات آن بین ۸ تا ۱۲ جلسه به طول می انجامد. درمانگر از طریق گفتگو با مراجع سعی در شناخت باورها، تجربیات و قواعد فراشناخت او دارد. پس از آن، درمانگر مدل درمانی را برای مراجع توضیح داده و برای او مشخص می کند که چگونه این علائم به وجود آمده و ادامه دار شده اند. زین پس، درمان با مقدمه ای بر تکنیک های متناسب با مشکلات بیمار با هدف تغییر رویه ارتباط برقرار کردن مراجع با افکار و در نهایت کنترل تفکر گسترده، ادامه پیدا می کند. تجربیات برای به چالش کشیدن باورهای فراشناخت است (شما به این باور دارید که اگر بیش از حد نگران شوید، دیوانه می شوید. پس بهتر است تا جایی که ممکن است در طی ۵ دقیقه نگران شوید تا ببینیم آیا این اتفاق می افتد یا نه!). همچنین تکنیک های دیگری مانند آموزش توجه و ذهن آگاهی گسلیده نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
فراشناخت را می‌توان به سه حیطه‌ی دانش فراشناختی، تجربه‌های فراشناختی و راهبردهای فراشناختی تقسیم کرد.
۱- دانش فراشناختی به باورها و نظریاتی اطلاق می‌شود که افراد در مورد تفکّرشان دارند، مانند باورهای فرد در مورد کارایی حافظه یا قدرت تمرکز خود. نمونه‌هایی از باورهای فراشناختی از این قرارند: «نگرانی می‌تواند موجب حمله‌ی قلبی شود»، «اگر بر خطر متمرکز شوم، از آسیب احتمالی مصون خواهم بود»، «ناتوانی در کنترل افکارم، نشانه‌ی ضعف من است»، «حافظه‌ی ضعیفی دارم».
۲- تجربه‌ی فراشناختی به ارزیابی‌ها و احساسات خاصی اطلاق می‌شود که افراد درباره‌ی حالت ذهنی‌شان دارند. نگرانی در مورد نگرانی که خصیصه‌ی بارز اختلال اضطراب فراگیر است، مثالی از تجربه‌ی فراشناختی است. علاوه بر این، تجربه‌ی فراشناختی، احساسات ذهنی را نیز در برمی‌گیرد. پدیده‌ی «اثر نوک زبان بودن» یک احساس فراشناختی متداول است که در آن افراد حس می‌کنند اطلاعات خاصی در حافظه‌ی آن‌ها ذخیره شده است، هرچند در حال حاضر قادر به بازیابی آن نباشند. احساس دانستن یعنی «می‌دانم که می‌دانم» نمونه‌ی دیگری از تجربه‌ی فراشناختی است.
۳- راهبردهای فراشناختی پاسخ‌هایی هستند که افراد برای کنترل و تغییر تفکّر خود و تنظیم هیجانی و شناختی به کار می‌گیرند. برای مثال فردی ممکن است برای حفظ آمادگی خود، توجّه‌اش را بر تهدید متمرکز سازد (پایش تهدید)، افکار ناراحت‌کننده‌ی خود را سرکوب نماید (سرکوب فکر)، یا به تفکّر مداوم درباره‌ی برخی مسائل بپردازد (نشخوار فکری).
درمان فراشناختی(MCT) پیشرفت جدیدی در درک علل مشکلات بهداشت روانی و درمان آن‌ها است. این رویکرد که بر اساس نظریه‌ی بنیادی «کارکرد اجرایی خود نظم‌بخش» (ولز و متیوز، ۱۹۹۶؛ ولز، ۲۰۰۰) استوار است، ابتدا در مورد اختلال اضطراب فراگیر به کار برده شد و بعد به‌عنوان یک رویکرد درمانی کلی گسترش یافت. اصطلاح کارکردهای اجرایی، سازه‌ی شناختی سطح بالایی است که به مجموعه‌ی وسیعی از فرایندهای فراشناختی آگاهانه از قبیل برنامه‌ریزی، جستجوی نظام‌دار، کنترل تکانه، خودتنظیمی رفتار هدفمند، به‌کارگیری راهبردهای انعطاف‌پذیر، توجه انتخابی، کنترل توجّهی و ارزیابی خود اطلاق می‌شود (لتو و همکاران، ۲۰۰۳).
دانلود پکیج درمان فراشناختی ویژه بیماران روان‌پریش:
* حجم: ۴۴ مگابایت
- تعداد فایل‌ها: ۲۳ فایل متنی
* فرمت فایل: PDF
* فرمت فایل فشرده: zip
* هزینه دانلود: ۷۹۵۰ تومان
نکته مهم: لینک های دانلود به ایمیل شما ارسال می شود. بر روی دکمه زیر کلیک کنید و اطلاعات خواسته شده را وارد نمایید.
